Termometro sinpleetatik hasi eta datuak aztertzeko teknika aurreratuetaraino, teknologia medikoak tresna ugari eskaintzen ditu pertsonei zein animaliei eragiten dieten gaixotasunen larritasuna eta hedapena zehazteko. Hala ere, gaixotasunek landare-erreinuari eragiten diotenean, eskura ditugun teknologiak mugatuagoak dira, eta zuhaitz baten osasuna zehazteko metodorik ohikoena bere itxura bisuala kontuan hartzea da.

Testuinguru horretan, Tekniker zentro teknologikoak, Basque Research and Technology Alliance-ko (BRTA) kideak, metodo bat garatu du zuhaitzetan gaixotasunak detektatzeko, biomimetikaren, hau da, natura imitatzen duen zientziaren, oinarrizko printzipio batean oinarrituta: kolpatzen denean, zuhaitz gaixo batek ez du zuhaitz osasuntsu baten soinu bera sortzen.

Teknikerrek Basoa Fundazioarekin lankidetzan garatu du teknologia hori, Persefone proiektuaren (Development of a percussion sensor for wood disease evaluation) alorrean. Proiektu hori ATTRACT Europako lankidetza-programaren barruan dago, Ikerketa Nuklearrerako Europako Kontseiluak (CERN) eta Esade negozio-eskolak bultzatuta, eta Horizon 2020 Europako Batzordearen programaren inbertsioa du.

Zehazki, Teknikerrek garatutako teknologiak, mailu batez osatutako perkusiozko elementu baten eta mikrofono batez osatutako seinaleak eskuratzeko sistema baten bidez, modu azkar, erraz eta merkea jarraituz diagnostikatu nahi du banda marroiak, pinuaren izurria ere esaten zaionak, eragindako zuhaitzen gaixotasun-maila.

Teknologia horrek pinudien arduradunei lagundu diezaieke egurrean egon daitezkeen izurrien ebaluazio eraginkorragoa egiten eta neurri egokiak hartzen; izan ere, gaixotasun hori arriskutsua da Espainiako iparraldean landatzen diren espezie arruntetarako, hala nola intsinis pinua.

Proiektua sorrarazi duen ideia oinarrizko printzipio mekaniko batetik dator: zuhaitz batek ura galtzen badu, bere dentsitatea murriztu egiten da, eta, beraz, jotzen denean igortzen duen soinua, bere erantzun akustiko bezala ere ezagutzen dena, altuagoa da. Zuhaitza osasuntsu badago, hazi egingo da, eta, beraz, soinua berdina edo baxuagoa izango da. Pertsonen entzumena ez da gai aldaketa horiek bereizteko ezta zenbatzeko ere, baina datuak tratatzeko sistema duen mikrofono batek egin dezake.

Metodoaren erabilera balioztatzeko, ekimen honen arduradunak, Tekniker eta Basoa Fundazioa, hilero hurbildu ziren banda marroiak kaltetutako pinudi jakin batera, eta zuhaitzek jotzen zituzten unean igortzen zen soinua jaso zuten. Ondoz ondoko grabazioetan jasotako soinuaren maiztasunaren bilakaerari esker, ikertzaileak baso-ustiategi horiek zuten gaixotasun-mailaz ohartu ziren.

Hainbat hilabetez probak egin ondoren, metodo akustikoaren joera ebaluazio bisualarekin bat datorrela ondorioztatu da, desberdintasun batekin, alegia, soinua datu objektiboa dela, eta ikuskapen bisuala, berriz, ez. Zuhaitzen sendaketa aurreikusteko gai dela ere erakutsi du, hosto berriak sortzen hasi aurretik.

This Project has received funding from the European´s Union Horizon 2020 Research and Innovation programme under ATTRACT Project, GA nº777222